Αποστάληκε από: Ηλία Χριστοφόρου (Πρόεδρος ΣΓ)
Της Μάνιας Ζηρίδη*
Μεγαλώνοντας παιδιά με αυτοεκτίμηση Η αγάπη, η εμπιστοσύνη, η προσοχή και η διαθεσιμότητα των γονιών τα κάνουν να αισθάνονται σιγουριά και αυτοπεποίθηση.
Η επιλογή του συντρόφου, των φίλων και της σταδιοδρομίας, καθώς και η ψυχοσυναισθηματική επάρκεια είναι άμεση συνάρτηση της εικόνας που έχουμε για τον εαυτό μας. Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύουμε τα γεγονότα, βιώνουμε μια επιτυχία ή αποτυχία σχετίζεται με την αυτοεκτίμησή μας.
Ο ρόλος μας ως γονέων είναι αναντικατάστατος, καθώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν αυτοεκτίμηση, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες να νιώθουν καλά, να αξιοποιούν το δυναμικό τους και να είναι ευτυχισμένα στη ζωή τους.
Η σχέση που έχουμε με το παιδί μας (π.χ. ως προς την τρυφερότητα ή την εμπιστοσύνη) αποτελεί πρότυπο για τις μελλοντικές του σχέσεις. Είναι σημαντικό να νιώθει ότι το αγαπάμε άνευ όρων (όχι «σε αγαπώ περισσότερο τώρα που πήρες καλούς βαθμούς») και όχι επειδή ανταποκρίνεται στις προσδοκίες ή τις επιθυμίες μας.
Οταν υπάρχουν αδέλφια, ας φροντίσουμε να περνάμε συστηματικά λίγη ώρα με κάθε παιδί χωριστά κάνοντας αγαπημένες του δραστηριότητες (πιθανώς εκτός σπιτιού για να μη μας αποσπούν τα άλλα). Το κάθε παιδί γνωρίζοντας ότι έχει τον προσωπικό του χρόνο μαζί μας θα νιώθει ότι έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας. Επίσης, αποφεύγοντας να συγκρίνουμε τις επιτεύξεις των αδελφών, μειώνουμε τον ανταγωνισμό τους. Ας αποδεχθούμε το κάθε παιδί μας όπως είναι… μοναδικό.
Μέσα από παρατήρηση ας ανακαλύψουμε τις ιδιαίτερες κλίσεις του παιδιού μας και ας το βοηθήσουμε να τις καλλιεργήσει, ανεξάρτητα από το αν συμπίπτουν με τις προσδοκίες μας. Νιώθοντας ικανό σε κάποιους τομείς, το παιδί θα νιώθει αυτοπεποίθηση.
Ενας άλλος τρόπος για να καλλιεργήσουμε την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας είναι μέσα από την ενθάρρυνση, την επιβράβευση και τον έπαινο. Ο έπαινος για να είναι αποτελεσματικός πρέπει να:
επικεντρώνεται στη διαδικασία (π.χ. τρόπο σκέψης) και όχι στο αποτέλεσμα. Συγκρίνει τις ικανότητες του παιδιού διαχρονικά (και όχι με άλλους), αποτυπώνοντας την πρόοδό του, τονίζει το όφελος που έχει το παιδί από μια συμπεριφορά (π.χ. «τακτοποιώντας το δωμάτιό σου, βρίσκεις αμέσως αυτό που χρειάζεσαι») αντί να σχετίζεται με εμάς (π.χ. «είμαι περήφανη που συγύρισες») γίνεται λεκτικά και μη, π.χ. με εκφράσεις (ματιές, χαμόγελα) ή χειρονομίες (άγγιγμα, αγκαλιές), εστιάζεται στην περιγραφή της συνέπειας μιας συμπεριφοράς («αν κοιμηθείς θα νιώθεις ξεκούραστος αργότερα») ή απαγόρευσης («αν το πιάσεις θα καείς») ώστε το παιδί να αντιληφθεί το όφελος ή τον κίνδυνο, χρησιμοποιείται με μέτρο γιατί διαφορετικά μπορεί το παιδί να πιστέψει ότι είναι υπερβολικά ικανό χαμηλώνοντας τις απαιτήσεις από τον εαυτό του.
Για να μην αρκείται μόνο στις συμπεριφορές που οδηγούν στον έπαινο αποφεύγοντας να δοκιμάσει νέες, ας μάθουμε στο παιδί να αγαπά και τις αποτυχίες εκτός από τις επιτυχίες. Εξάλλου, οι αποτυχίες μας μαθαίνουν έμπρακτα τι να αποφύγουμε στο μέλλον.
Σίγουρα είναι ευκολότερο για τους ενήλικες να ζουν με ένα υπάκουο και ήσυχο παιδί, όμως το παιδί θα χρειαστεί άλλες δεξιότητες για να ευημερήσει στη ζωή του όπως να διεκδικεί αντί να υποχωρεί, να λέει «όχι» αντί να υπακούει κ.ά., γι’ αυτό οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί στις συμπεριφορές που επαινούμε.
Τι να αποφύγουμε
Να μιλάμε για το παιδί μας σαν να ήταν απόν ή σαν να μην καταλαβαίνει (π.χ. «το δικό σας παιδί μιλάει; Εμάς δεν λέει τίποτα ακόμα…»). Είναι προτιμότερο να συμπεριλάβουμε το παιδί στη συζήτηση (π.χ. «με την Ελένη συνεννοούμαστε αποτελεσματικά και ας μη μιλάει, έτσι δεν είναι Ελένη;») και να εκτιμήσουμε τις ικανότητές του αντί να τονίζουμε τις ελλείψεις του, κυρίως όταν είναι παρόν.
Να υπερπροστατεύουμε το παιδί μας γιατί του μαθαίνουμε να εξαρτάται από εμάς αντί να είναι αυτόνομο (π.χ. αγοράζοντας ένα ημερολόγιο μαθαίνει να είναι το ίδιο υπεύθυνο για το πρόγραμμά του).
Να σπεύσουμε να το βοηθήσουμε να κάνει κάτι χωρίς πρώτα να του δώσουμε την ευκαιρία να ανακαλύψει δικούς του τρόπους επίλυσης. Αφήνοντας το παιδί να αναπτύξει πρωτοβουλία, το βοηθάμε να «στηριχτεί» στα πόδια του και να νιώσει καλά με τον εαυτό του.
Να επιβάλλουμε στα παιδιά τι να κάνουν («πες ευχαριστώ»). Είναι προτιμότερο να πούμε «εγώ θα πω ευχαριστώ στον Νίκο που σου έφερε δώρο» και να διδάξουμε μέσα από το παράδειγμά μας την επιθυμητή συμπεριφορά. Εξάλλου, εμείς είμαστε οι σημαντικότεροι δάσκαλοι των παιδιών μας.
Αναθέτοντας υπευθυνότητες στα παιδιά, τα βοηθάμε να νιώσουν υπερήφανα που συνεισφέρουν και εισπράττουν την εμπιστοσύνη μας. Τα νήπια μπορούν να ασχοληθούν με την τακτοποίηση του δωματίου τους ή το στρώσιμο του τραπεζιού, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά με τον διαχωρισμό υλικών για ανακύκλωση, την ανάγνωση παραμυθιού στο αδελφάκι τους, ή τη φροντίδα λουλουδιών.
Μαθαίνοντας δεξιότητες ζωής στο παιδί, όπως: καλούς τρόπους (π.χ. να συστήνεται), θα νιώθει αυτοπεποίθηση στις κοινωνικές εκδηλώσεις. Αν θέτει και να υλοποιεί στόχους (π.χ. να κάνει νέους φίλους), θα βιώσει την ουσία της επιτυχίας.
Η αυτοεκτίμηση δεν είναι κάτι που μπορείς να δώσεις στα παιδιά. Πρέπει να την «χτίσουν» μόνα τους.
Δεν είναι τα δώρα ή τα υλικά αγαθά, αλλά η αγάπη, η εμπιστοσύνη, η προσοχή και η διαθεσιμότητά μας προς το παιδί μας που το κάνουν να αισθάνεται σιγουριά και αυτοπεποίθηση.
* Η κυρία Μάνια Ζηρίδη, BSc., M.Sc., MBA, είναι ψυχολόγος Eκπαίδευσης, Director of Student Affairs Νέα Γενιά Ζηρίδη mziridis@ziridis.gr
Της Μάνιας Ζηρίδη*
Μεγαλώνοντας παιδιά με αυτοεκτίμηση Η αγάπη, η εμπιστοσύνη, η προσοχή και η διαθεσιμότητα των γονιών τα κάνουν να αισθάνονται σιγουριά και αυτοπεποίθηση.
Η επιλογή του συντρόφου, των φίλων και της σταδιοδρομίας, καθώς και η ψυχοσυναισθηματική επάρκεια είναι άμεση συνάρτηση της εικόνας που έχουμε για τον εαυτό μας. Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύουμε τα γεγονότα, βιώνουμε μια επιτυχία ή αποτυχία σχετίζεται με την αυτοεκτίμησή μας.
Ο ρόλος μας ως γονέων είναι αναντικατάστατος, καθώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν αυτοεκτίμηση, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες να νιώθουν καλά, να αξιοποιούν το δυναμικό τους και να είναι ευτυχισμένα στη ζωή τους.
Η σχέση που έχουμε με το παιδί μας (π.χ. ως προς την τρυφερότητα ή την εμπιστοσύνη) αποτελεί πρότυπο για τις μελλοντικές του σχέσεις. Είναι σημαντικό να νιώθει ότι το αγαπάμε άνευ όρων (όχι «σε αγαπώ περισσότερο τώρα που πήρες καλούς βαθμούς») και όχι επειδή ανταποκρίνεται στις προσδοκίες ή τις επιθυμίες μας.
Οταν υπάρχουν αδέλφια, ας φροντίσουμε να περνάμε συστηματικά λίγη ώρα με κάθε παιδί χωριστά κάνοντας αγαπημένες του δραστηριότητες (πιθανώς εκτός σπιτιού για να μη μας αποσπούν τα άλλα). Το κάθε παιδί γνωρίζοντας ότι έχει τον προσωπικό του χρόνο μαζί μας θα νιώθει ότι έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας. Επίσης, αποφεύγοντας να συγκρίνουμε τις επιτεύξεις των αδελφών, μειώνουμε τον ανταγωνισμό τους. Ας αποδεχθούμε το κάθε παιδί μας όπως είναι… μοναδικό.
Μέσα από παρατήρηση ας ανακαλύψουμε τις ιδιαίτερες κλίσεις του παιδιού μας και ας το βοηθήσουμε να τις καλλιεργήσει, ανεξάρτητα από το αν συμπίπτουν με τις προσδοκίες μας. Νιώθοντας ικανό σε κάποιους τομείς, το παιδί θα νιώθει αυτοπεποίθηση.
Ενας άλλος τρόπος για να καλλιεργήσουμε την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας είναι μέσα από την ενθάρρυνση, την επιβράβευση και τον έπαινο. Ο έπαινος για να είναι αποτελεσματικός πρέπει να:
επικεντρώνεται στη διαδικασία (π.χ. τρόπο σκέψης) και όχι στο αποτέλεσμα. Συγκρίνει τις ικανότητες του παιδιού διαχρονικά (και όχι με άλλους), αποτυπώνοντας την πρόοδό του, τονίζει το όφελος που έχει το παιδί από μια συμπεριφορά (π.χ. «τακτοποιώντας το δωμάτιό σου, βρίσκεις αμέσως αυτό που χρειάζεσαι») αντί να σχετίζεται με εμάς (π.χ. «είμαι περήφανη που συγύρισες») γίνεται λεκτικά και μη, π.χ. με εκφράσεις (ματιές, χαμόγελα) ή χειρονομίες (άγγιγμα, αγκαλιές), εστιάζεται στην περιγραφή της συνέπειας μιας συμπεριφοράς («αν κοιμηθείς θα νιώθεις ξεκούραστος αργότερα») ή απαγόρευσης («αν το πιάσεις θα καείς») ώστε το παιδί να αντιληφθεί το όφελος ή τον κίνδυνο, χρησιμοποιείται με μέτρο γιατί διαφορετικά μπορεί το παιδί να πιστέψει ότι είναι υπερβολικά ικανό χαμηλώνοντας τις απαιτήσεις από τον εαυτό του.
Για να μην αρκείται μόνο στις συμπεριφορές που οδηγούν στον έπαινο αποφεύγοντας να δοκιμάσει νέες, ας μάθουμε στο παιδί να αγαπά και τις αποτυχίες εκτός από τις επιτυχίες. Εξάλλου, οι αποτυχίες μας μαθαίνουν έμπρακτα τι να αποφύγουμε στο μέλλον.
Σίγουρα είναι ευκολότερο για τους ενήλικες να ζουν με ένα υπάκουο και ήσυχο παιδί, όμως το παιδί θα χρειαστεί άλλες δεξιότητες για να ευημερήσει στη ζωή του όπως να διεκδικεί αντί να υποχωρεί, να λέει «όχι» αντί να υπακούει κ.ά., γι’ αυτό οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί στις συμπεριφορές που επαινούμε.
Τι να αποφύγουμε
Να μιλάμε για το παιδί μας σαν να ήταν απόν ή σαν να μην καταλαβαίνει (π.χ. «το δικό σας παιδί μιλάει; Εμάς δεν λέει τίποτα ακόμα…»). Είναι προτιμότερο να συμπεριλάβουμε το παιδί στη συζήτηση (π.χ. «με την Ελένη συνεννοούμαστε αποτελεσματικά και ας μη μιλάει, έτσι δεν είναι Ελένη;») και να εκτιμήσουμε τις ικανότητές του αντί να τονίζουμε τις ελλείψεις του, κυρίως όταν είναι παρόν.
Να υπερπροστατεύουμε το παιδί μας γιατί του μαθαίνουμε να εξαρτάται από εμάς αντί να είναι αυτόνομο (π.χ. αγοράζοντας ένα ημερολόγιο μαθαίνει να είναι το ίδιο υπεύθυνο για το πρόγραμμά του).
Να σπεύσουμε να το βοηθήσουμε να κάνει κάτι χωρίς πρώτα να του δώσουμε την ευκαιρία να ανακαλύψει δικούς του τρόπους επίλυσης. Αφήνοντας το παιδί να αναπτύξει πρωτοβουλία, το βοηθάμε να «στηριχτεί» στα πόδια του και να νιώσει καλά με τον εαυτό του.
Να επιβάλλουμε στα παιδιά τι να κάνουν («πες ευχαριστώ»). Είναι προτιμότερο να πούμε «εγώ θα πω ευχαριστώ στον Νίκο που σου έφερε δώρο» και να διδάξουμε μέσα από το παράδειγμά μας την επιθυμητή συμπεριφορά. Εξάλλου, εμείς είμαστε οι σημαντικότεροι δάσκαλοι των παιδιών μας.
Αναθέτοντας υπευθυνότητες στα παιδιά, τα βοηθάμε να νιώσουν υπερήφανα που συνεισφέρουν και εισπράττουν την εμπιστοσύνη μας. Τα νήπια μπορούν να ασχοληθούν με την τακτοποίηση του δωματίου τους ή το στρώσιμο του τραπεζιού, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά με τον διαχωρισμό υλικών για ανακύκλωση, την ανάγνωση παραμυθιού στο αδελφάκι τους, ή τη φροντίδα λουλουδιών.
Μαθαίνοντας δεξιότητες ζωής στο παιδί, όπως: καλούς τρόπους (π.χ. να συστήνεται), θα νιώθει αυτοπεποίθηση στις κοινωνικές εκδηλώσεις. Αν θέτει και να υλοποιεί στόχους (π.χ. να κάνει νέους φίλους), θα βιώσει την ουσία της επιτυχίας.
Η αυτοεκτίμηση δεν είναι κάτι που μπορείς να δώσεις στα παιδιά. Πρέπει να την «χτίσουν» μόνα τους.
Δεν είναι τα δώρα ή τα υλικά αγαθά, αλλά η αγάπη, η εμπιστοσύνη, η προσοχή και η διαθεσιμότητά μας προς το παιδί μας που το κάνουν να αισθάνεται σιγουριά και αυτοπεποίθηση.
* Η κυρία Μάνια Ζηρίδη, BSc., M.Sc., MBA, είναι ψυχολόγος Eκπαίδευσης, Director of Student Affairs Νέα Γενιά Ζηρίδη mziridis@ziridis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου